nizamiye medresesi ne demek?

Nizamiye Medresesi, Selçuklu döneminde inşa edilmiş, genellikle dini eğitim veren birçok medreseye verilen genel bir isimdir. Tek bir Nizamiye Medresesi değil, Selçuklu Sultanı Nizamülmülk tarafından Anadolu'da ve İran'da çok sayıda medrese yaptırılmış ve bunların hepsi Nizamiye adını taşımıştır. Bu yüzden "Nizamiye Medresesi" dendiğinde spesifik bir bina değil, bir medrese tipi ve bir mimari tarzdan bahsediyoruz.

Nizamiye Medresesinin genel özellikleri şunlardır:

• Kurucusu: Büyük Selçuklu Veziri Nizamülmülk tarafından kurulmuştur. O, Selçuklu İmparatorluğu'nun eğitim sisteminin geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır.
• Amaç: Dini ilimler, özellikle fıkıh, hadis, kelam gibi İslam hukuku ve teoloji alanlarında eğitim vermek. Bunun yanı sıra, astronomi, matematik ve tıp gibi diğer bilimler de öğretilmekteydi.
• Mimari: Genellikle dört eyvanlı (dört kapılı) bir avlu etrafına inşa edilmiştir. Eyvanlar, derslik ve kütüphaneler gibi farklı fonksiyonel alanlara açılırdı. Süslemelerde Selçuklu mimarisinin karakteristik özellikleri (tuğla işçiliği, geometrik ve bitkisel motifler) gözlenir. Yapı malzemesi genellikle tuğla ve taştır.
• Öğrenciler: Zengin ve fakir tüm öğrencilere eğitim verilmekteydi. Yüksek öğrenim kurumu olarak kabul edilirlerdi.
• Öğretim kadrosu: Ünlü alimler ve din bilginleri tarafından eğitim verilmekteydi.
• Vakıf sistemi: Medreseler, vakıf sistemiyle ayakta durmaktaydı. Vakıf gelirleri, medresenin giderlerini ve öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılırdı.

Bugün, birçok Nizamiye Medresesi zamanla yıkılmış veya tahrip olmuş olsa da, bazı kalıntıları ya da bazıları restore edilmiş şekilde günümüze ulaşmıştır. Her bir Nizamiye Medresesi'nin kendine özgü özellikleri de bulunmaktadır, bu yüzden spesifik bir Nizamiye Medresesi hakkında bilgi almak için, hangi şehrin veya bölgenin Nizamiye Medresesi olduğu belirtilmelidir.